Canlılar tarafından, özellik ile insanlar tarafından kullanılan binalar, tesisler, yapılar incelendiğinde, bir grup bina ve tesislerin yığma olarak da isimlendirilen teknik ile inşa edildiği görülmektedir. Bu teknik ile yapılan binalar ya da tesisler eski dönemleri anımsatmak ile birlikte, günün teknolojik şartlarında ortaya getirilmiş bu bina ve tesislerde kullanılan malzemelerin genel isimlendirilmesi, taş ile yapılan yığma binalar olarak karşınıza çıkacaktır. Bu tip bina ve tesislerde can kaybını minimum seviyeye indirmek ya da ortadan kaldırmak, mal kaybını minimum seviyeye indirmek ya da ortadan kaldırmak maksadı ile taş güçlendirme ya da bina ve tesis güçlendirme çalışmalarının yapılması mümkündür.
Taş Güçlendirmeye Neden Gerek Duyulur?
İstinat duvarı seçeneğinin haricinde, taş olarak isimlendirilen doğal malzemeden meydana getirilmiş bina ve tesislerinde, zaman içerisinde deformasyona uğraması mümkün olabilir. Doğal etkenler ile meydana gelen zararlar ya da hasarlar ve kullanım tekniklerindeki hatalar nedeniyle meydana gelen olumsuzluklar, güçlendirme gerekçeleri ya da taşları güçlendirme veya bina ve tesisleri güçlendirme gerekçeleri arasında bulunmaktadır. Bir yol kenarında istinat duvarı amacı ile ya da iki bina arasında veya bina tesis arasında toprak kaymasını, zemin kaymasını önlemek amacıyla yapılan taş duvarlara baktığınızda, zaman içerisinde belirli belirsiz etkenler ile bunlarda sarkmalar, çökmeler, kopmalar, esnemeler meydana geldiğini görebilirsiniz. Olası hasarları engellemek, bina, tesis ve yollarda taş duvar ya da istinat duvarı arkasında bulunan malzemelerin kaymasını, ekonomik zarar vermesini engellemek amacı ile elbette güçlendirme çalışmalarının yapılması gerekecektir. Aynı şekilde yığma binalarda kullanılan bu malzemeler ile belirli belirsiz etkenler ile ömrünü doldurması ve tehdit oluşturması söz konusu olacaktır. Özellikle deprem etkisi ile bu tip yapıların, yanlış teknikler uygulanması neticesinde hasar gördüğü ve kayıp ihtimalini ön plana çıkardığı tespit edilebilir.
Taş Güçlendirme Tespiti Nasıl Yapılır?
Bu ifadeden kastedilen, doğadan elde edilen bir malzemenin, belli teknikler kullanılmak suretiyle daha güçlü, daha dayanıklı, daha mesnetli hale getirilmesi değildir. Güçlendirme nasıl yapılır? İfadesinde taş kullanılmak suretiyle elde edilen yapıların, duvarların ya da binaların veya açık ismi ile istinat duvarlarının ya da binaların güçlendirilmesidir. Yapılacak teknik belirlidir ancak, burada önce iyi bir analiz çalışmasının yapılması gerekmektedir. Analiz çalışması gerekçeler üzerine başlayacaktır. Neden herhangi bir oynama, hareketlenme, açılma ya da kırılma veya kopma meydana gelmiştir? Önce bu olay keşfedilecek ve buna göre gerekli teknik hesaplamalar ya da işlemler yapılacaktır. Bir yol kenarındaki istinat duvarında bir sarkma, göçme meydana gelmiş ise, uygun teknik ve coğrafi yapıya uygun olarak yapılıp yapılmadığına bakılacak, istinat duvarına duvar arkasından binen yük üzerinde hesaplamalar yapılacak ve gerekir ise, takviye sistemleri yine uygun coğrafik yapı ve basınç değerine göre belirlenecektir. Yapılar arkasından gelen su, hareketlenen toprak, arazinin ağaçlandırma sistemleri ile erozyona karşı güçlendirilmesi gibi tedbirlerin alınması söz konusu olabilir. Yığma bina anlayışında da, yine aynı şekilde hareketlenmenin nedeni önce ortaya çıkarılmak zorundadır. Deprem gibi bir olgunun ya da doğal felaketin meydana gelmesi neticesinde, yanlış teknik ile imal edilen bir yapının çökmesi ya da belirli bir kısmının veya bütünün zarar görmesi söz konusu olabilir. Güçlendirme işlemine başlamadan önce bu tespitlerin yapılması çok önemlidir.
Taş Güçlendirme İşlemi Nasıl Yapılır?
Teknolojik imkanların ve yeterli yapıya, yapısal özelliğe sahip maddelerin, malzemelerin hatta gerek duyulması halinde kimyasal malzemelerin kullanılması sureti ile taşlar üzerinde ya da taş yapı ve tesisler üzerinde güçlendirme işleminin, taş güçlendirme işleminin gerçekleştirilmesi mümkün olacaktır. Burada belirleyici olan meydana gelmiş hasarın boyutudur. Küçük çaplı çatlama, kopma gibi bir durumun söz konusu olması ile büyük çaplı bir yıkımın meydana gelmesi durumunda uygulanacak teknikler, elbette farklı olacaktır. Genelde küçük çaplı bir deformasyon söz konusu olmuş ise, günümüz teknolojik inşaat imkanları ya da teknolojik malzemelerin veya özellikli malzeme ve tekniklerin kullanılması söz konusu olacaktır. Epoksi ya da çimento şerbeti gibi uygulamaların kullanılması mümkündür. Çatlakların olduğu bölgede önce bir inceleme yapılıp, derinliği anlaşılacak daha sonra bulunuyor ise, çatlamanın olduğu bölgenin üzerindeki çimento tabakası ya da sıva tabakası veya belirli kaplama malzemesi kaldırılıp, çatlak tamamen ortaya çıkarılacaktır. Araya teknolojik cihazlar ile püskürtme sistemi dahilinde epoksi malzemelerin ya da çimento şerbetinin veya basınç ile verildikten sonra içeride şişip genleşen kimyasal maddelerin uygulanması söz konusu olabilir. Bu yapının ya da hasarın ortadan kaldırılması, güçlendirilmesi, takviye edilmesi anlamına gelecektir. Günümüzde en çok kullanılan teknik budur.